Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Артур Ластаев шетел азаматтарын экстрадициялауда баламалы алдын алу шараларын енгізуге бағытталған заңнамалық ұсынысты енгізу туралы бастама көтерді.

Қазіргі уақытта Қазақстанның қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес шетелдіктерді экстрадициялау туралы істерді қарау кезінде тек уақытша ұстау және экстрадициялық қамауға алу қолданылады. Алайда, тәжірибе көрсеткендей, балама шаралардың болмауы үнемі ақтала бермейді және заң алдындағы теңдік қағидасын жиі бұзады.

«Біз адам құқықтарын құрметтеу мен әділеттілік талаптары арасындағы тепе-теңдікті сақтауға тырысамыз. Алайда, шетелдік азаматтарды экстрадициялау мәселелерінде тек қамауда ұстауды қолдану, әсіресе сот төрелігінен жалтару немесе қоғамға зиян келтіру қаупі жоқ жағдайларда шектен шығып кетіп жатады», - деп атап өтті Уәкіл.

Ұсынысқа экстрадициялық қамауға алудың қазіргі тәжірибесін талдау негіз болды, ол баламалы шаралардың болмауы соттардың маңызды мән-жайларды ескеру мүмкіндігін шектейтінін көрсетті. Болжалды қылмыстың ауырлығы, денсаулығы, отбасы жағдайы, асырауындағылар немесе тұрақты тұру сияқты факторлар алдын алу шараларын анықтауда маңызды болуы керек.

Алайда, қолданыстағы заңнама экстрадициялау мәселелері бойынша соттарға бас бостандығынан айырумен байланысты емес басқа да шараларды қолдануға мүмкіндік бермейді, мысалы, кепіл, ешқайда кетпеу туралы қолхат, жеке кепілдік немесе үйқамақ, бұл басқа санаттағы істер бойынша орын алуы мүмкін.

Бастама өткен жылдың мамыр айында Бас прокуратураға жіберілген болатын. Олар Қылмыстық іс жүргізу кодексіне кейбір жағдайларда кепіл түріндегі экстрадициялық қамауға балама қолдануға мүмкіндік беретін түзетулердің әзірленуін растады.

Қазіргі уақытта Қылмыстық іс жүргізу кодексінде шет мемлекеттерге іздеуде жүрген тұлғаларға балама шара ретінде кепілді қолдану мүмкіндігін белгілейтін жаңа бап ұсынылды. Заң жобасы Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізіліп, талқылау сатысында жатыр.

Ақпарат көзі: Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл