Апаттар медицинасы орталығы - бұл төтенше жағдайлардың алдын алу мен жоюдың бірыңғай мемлекеттік жүйесіне кіретін кәсіби медициналық қызмет.

Құрылған сәттен бастап бүгінгі күнге дейін Апаттар медицинасы орталығы төтенше жағдайлардан зардап шеккен адамдарға медициналық көмек көрсетуге байланысты маңызды, жауапты міндеттерді тиімді шешеді.

Республиканың барлық өңірлерінде құрылған және жоспарлы түрде дамып келе жатқан күштер мен Орталықтың құралдары тұрақты дайындық қызметінің белсенді авангардына және елдің азаматтық қорғау жүйесінің ажырамас бөлігіне айналды.

1994 жылға дейін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесі ТЖ ықтимал медициналық-санитарлық салдарына барабар ден қою үшін жеткілікті әлеуетке және медициналық инфрақұрылымға ие болды. Алайда, елде төтенше жағдайлар туындаған кезде дереу әрекет ету үшін медициналық күштер мен құралдарды үнемі дайын күйде ұстауға мүмкіндік беретін ұйымдастырушылық жүйе болмады.

Қазіргі жағдайда техногендік авариялар мен табиғи апаттардың медициналық-санитарлық салдарын жою кезінде халықты медициналық қамтамасыз ету проблемасының өзектілігі артты.

Осы мақсатта Қазақстан Республикасындағы Төтенше жағдайлардың медициналық-санитарлық зардаптарының алдын алу және жою үшін Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 27 қыркүйектегі Қаулысымен төтенше жағдайларда Қазақстан Республикасының шұғыл медициналық көмек қызметі құрылды.

Ал осы жылдың желтоқсан айында Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің жанынан экстремалды және медициналық-биологиялық проблемалардың республикалық ғылыми-практикалық орталығы құрылды, ол 1997 жылы Апаттар медицинасы орталығы болып өзгертілді.

Алдағы уақытта ТЖ кезінде зардап шеккен халыққа тұрақты дайындықтағы штаттық құралымдар түрінде шұғыл медициналық көмек көрсету функциялары бар Апаттар медицинасының аумақтық орталықтары құрылды.

Орталық ТЖ ден қоюға дайындық деңгейін арттыру мақсатында 2007 жылғы тамызда Апаттар медицинасы орталығы Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің қарамағына берілді.

АМО қызметінің мақсаты ТЖ аймағында және жол-көлік оқиғалары кезінде зардап шеккендерге шұғыл медициналық және психологиялық көмек көрсету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру арқылы адам шығынын азайту болып табылады.

Бүгінгі таңда республиканың барлық 17 облысында және республикалық маңызы бар 3 қалада тұрақты дайындықтағы ведомстволық медициналық бөлімшелер бар.

Төтенше жағдайларға ден қою жөніндегі АМО жедел бірліктері 2 далалық мобильді госпиталь, республиканың облыс орталықтарында шұғыл медициналық көмек көрсету жөніндегі 62 бригада және 40 ТМҚП бригадасы болып табылады.

Алматы қаласы мен Шығыс Қазақстан облысы бойынша АМО филиалдары дербес режимде далалық жағдайларда жедел пайдалануға арналған мобильді госпитальдармен жарақтандырылған.

АМО бөлімшелері жұмыс істеген кезеңде Қазақстанда да, шетелде де 55 мыңнан астам төтенше жағдайды медициналық-санитарлық қамтамасыз етуге белсенді қатысты, бұл ретте 60 мың зардап шегушіге білікті медициналық көмек көрсетілді.

АМО дәрігерлері Алматы облысы, Қызылағаш кентіндегі бөгеттің жарылуы кезінде, Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласындағы жаппай тәртіпсіздіктер кезінде, Қарағанды облысы Көкпекті су қоймасының бөгетінің жарылуы кезінде, Түркістан облысы Арыс қаласының әскери бөлімінің аумағында оқ-дәрілердің жарылуы кезінде, Жамбыл облысындағы әскери бөлімнің аумағында өрттің, Абай облысының «Семей орманы» орман резерватындағы өрттің зардаптарын жою кезінде баға жетпес көмек көрсетті. 2023 жылы құтқарушылар отрядының құрамында Түркия мен Ауғанстандағы жойқын жер сілкіністерінің салдарын жою жөніндегі жұмыстарды медициналық қамтамасыз ету жүзеге асырылды. Ағымдағы жылы көктемгі су тасқыны кезеңінде зардап шеккен халыққа медициналық көмек көрсетілді.

2009 жылы құрылған АМО психологиялық қызметі зардап шеккен халыққа шұғыл психологиялық көмек көрсету және ұйымдастыру, сондай-ақ төтенше жағдайлардың салдарын жоюға қатысатын азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіби қызметін психологиялық сүйемелдеу міндеттерін шешеді.

Бүгінгі күні Орталықтың психологтары 6 мыңнан астам төтенше жағдайларға шығуды жүзеге асырды, 6 мыңнан астам зардап шегушіге шұғыл психологиялық көмек көрсетілді, ТЖМ авариялық-құтқару бөлімшелерінің қызметкерлеріне психодиагностикалық және психофизиологиялық тексерулер, тренингтер мен консультациялар жүргізу бойынша жұмыс жүргізілуде.

Республика автожолдарының авариялық-қауіпті учаскелерінде шұғыл медициналық көмек көрсету үшін 2012 жылдан бастап 2014 жылға дейін кезең-кезеңімен 40 трассалық медициналық-құтқару пункті құрылды және бүгінгі күнге дейін жұмыс істейді.

Олардың негізгі міндеті халықаралық және республикалық маңызы бар жолдардың авариялық-қауіпті учаскелерінде ЖКО кезінде қаза тапқандар мен зардап шеккендердің санын азайту болып табылады.

Жол бойындағы құрылған пункттердің ерекшелігі ЖКО зардап шеккендерге шұғыл көмек көрсетудің кешенді тәсілі болып табылады. Бригадалардың құрамына дәрігерлер де, құтқарушылар да кіреді, бұл жедел медициналық көмек көрсете отырып, жедел құтқару жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді.

ТМҚП құрылған сәттен бастап медициналық-құтқару бригадалары ЖКО 17 мыңнан астам шығу жасалып, 38 мыңнан астам зардап шеккен адамға медициналық көмек көрсетілді, 14 мың адам ауруханаға жатқызылды.

Сондай-ақ, бригадалар жол қозғалысына қатысушылар көмекке жүгінген кезде шұғыл медициналық көмек көрсетеді. Тегін медициналық көмекке 20 мың азаматтар өтініш бергені тіркелген, оның 1000 астамы медициналық ұйымдарға жеткізілген. ТМҚП қызметі медициналық бригадалардың ЖКО орнына келу уақытын қысқартуға, медициналық көмек көрсетудің тиімділігі мен уақтылығын арттыруға және ЖКО зардап шеккендердің өлім-жітім санын қысқартуға мүмкіндік береді.

30 жыл бойы қалыптасқан және қолданыстағы азаматтық қорғау органының Апаттар медицинасы қызметі осы жылдар ішінде өзін өзінің қызмет объектісі және өзіне тән жұмыс әдістері бар елдің дербес денсаулық сақтау саласы ретінде көрсетті.

Ақпарат көзі: Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан