Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі (БҚДА) заңсыз шығарылған активтерді қайтару жөніндегі жұмысты іске асырады. Құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасау және ірі монополиялардың қызметін бақылау нәтижесінде 65 миллиард теңгеге жуық активтерді мемлекет меншігіне қайтаруға мүмкіндік туды. Атап айтқанда, агенттіктің ірі монополиялар әрекеттерінің негізділігін бағалай отырып, материалдары мемлекет заңсыз жоғалтқан активтерді қайтару үшін негіз болды:

 

«Сұйытылған мұнай газын сақтау паркі» ЖШС (СМГСП). СМГСП АМӨЗ-мен технологиялық байланысқа ие, өйткені зауыттың өзінің резервуарлық паркі болған жоқ. Сұйытылған мұнай газының барлық көлемі ПХСНГ резервуарларында сақталды, бұл монополияға және үстем жағдайды теріс пайдалануға әкелді. Бұған дейін АМӨЗ ПХСНГ акцияларының 50% иелік еткен. Монополияға қарсы тергеу қорытындысы бойынша компанияға 1,6 млрд теңге айыппұл салынды. Сонымен қатар, БҚДА бастамашылық еткен сот талқылауларының нәтижесінде СМГСП акцияларының 50% - ы мемлекеттік меншікке қайтарылды, бұл 5,5 млрд теңгеге бағаланды. «ТЭК-Қазақстан» компаниялар тобы. БҚДА және прокуратура «ҚТЖ ҰК» АҚ отын қоймаларын, теміржол қатынасы үшін стратегиялық маңызы бар объектілерді Мемлекет меншігінен алу жөніндегі мәмілелерді жарамсыз деп таныды. Нәтижесінде компанияға дизель отынын сақтау және босату қызметтеріне монополиялық жоғары бағаларды белгілегені үшін 1,6 млрд теңгеге айыппұл салынды. 39 млрд теңгеге бағаланған отын базалары мемлекет меншігіне қайтарылды. «Алматы қала жарық» ШЖҚ МКК. 2021 жылы осы кәсіпорын нақты бағалау құны 14,8 млрд теңге болса да, оны 4,6 млрд теңге бағамен жекешелендірген. Осылайша, заңнама бұзылған. Агенттік Кәсіпорынның сыртқы жарықтандыруды басқару нарығында монополиялық жағдайға ие екенін және оны сату туралы шешім заңсыз екенін анықтады. Нәтижесінде актив мемлекеттік меншікке қайтарылды. «Eurotransit nur Zholy» ЖШС. БҚДА тергеуі 2021 жылдан бастап компания «Нұр жолы» кеден пункті арқылы тауарларды тасымалдау қызметтерінің жалғыз жеткізушісі екенін анықтады. Қызметтердің құны бір айналым үшін 1,2 млн теңгеден 1,4 млн теңгеге дейін өсті, бұл монополиялық жоғары бағалардың белгіленуіне әкелді. Нәтижесінде құны 5,7 млрд теңге болатын көліктік-логистикалық кешенді қамтитын ауданы 3,6 га жер учаскесі мемлекет кірісіне берілді. Алматыда ақылы тұрақтар. Прокуратурамен және басқа да мемлекеттік органдармен бірлесе отырып, БҚДА «Алматы спецтехпаркинг сервис» ЖШС-нің 70% - үлесін және «Alan Parking» ЖШС-нің 100% - үлесін қала меншігіне қайтарды. Қайтарылған активтердің жалпы құны 300 млн теңгені құрады.

Қорытынды: мемлекет шотына 65 миллиард теңге

2022 жылдан бастап қайтарылған активтердің жалпы сомасы 65 миллиард теңгені құрады, бұл агенттіктің шаралары мен тәсілдерінің тиімділігін растайды. Бұл табысты нәтиже Қазақстанда ашық және әділ экономикалық кеңістікті қалыптастырудағы БҚДА-ның шешуші рөлін көрсетеді. Агенттік заңнаманы жетілдіре отырып, мемлекет пен азаматтардың мүдделерін қорғай отырып, белсенді қызметін жалғастыруға ниетті.

Ақпарат көзі: Агентство по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан