Жоғары аудиторлық палатаның тапсырмасы бойынша Абай облысында мемлекеттік борышты, сондай-ақ жекелеген квазимемлекеттік сектор субъектілерінің борышын басқару тиімділігіне аудит жүргізілді.

ҚР Жоғары аудиторлық палатасы өткен жылы республикалық деңгейде осындай аудит жүргізіп, жергілікті атқарушы органдар борышының көлемі соңғы

5 жылда 2,5 есеге өскенін анықтады. Жергілікті жерлерде борышты бақылау және басқару жүйесінде айтарлықтай жүйелі проблемалар мен кемшіліктер бар.

Осыған байланысты облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және елорданың тексеру комиссияларына 2024 жылы тиісті аудит жүргізу тапсырылған болатын.

Мәселен, Абай облысында 2022-2023 жылдары жинақталған борыш көлемі 69 млрд теңгеден асып түсті. Оның ішінде биыл 30 сәуірдегі жағдай бойынша 16 млрд теңгеден астамы өтелген. Кредиттеу бағыттарының құрылымында құрылыс және ауыл шаруашылығы салаларындағы бағдарламалардың үлесі басым.

Өңірде жүргізілген аудит 12 объект пен 20,7 млрд теңгеден астам соманы қамтыды. Атап айтқанда, аудит барысында өңірдің

6 квазимемлекеттік сектор субъектісі 224 млн теңгеден астам сомаға қарыздардың сыйақы сомасын және негізгі борышын уақтылы өтеу бойынша міндеттемелерді орындамағаны анықталды. Тағы 3 аудит объектісі бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті жүргізу кезінде 711 млн теңгеден астам сомаға бухгалтерлік заңнаманы бұзуға жол берген.

Өңірлік деңгейде борышты басқару процесін Абай облысының қаржы басқармасы бюджеттік бағдарламалар әкімшілерімен бірлесіп жүзеге асырады. Алайда мемлекеттік органдар арасындағы өзара іс-қимылдың құрылған алгоритмі өңірдің қаржылық орнықтылығын қамтамасыз ету үшін сапалы және уақтылы шешім қабылдауға мүмкіндік бермейтінін тексеру нәтижелері көрсетіп отыр.

«Бірде-бір мемлекеттік орган борыш бойынша стратегияның тиімділігіне және оның өңірдің қаржылық жағдайына тигізетін әсеріне тұрақты талдау жүргізбейді. Мемлекеттік борыштың бюджетке, экономикалық өсуге және басқа көрсеткіштерге қалай әсер ететіні туралы бағалау жоқ», — делінген аудиторлық қорытындыда.

Аудиторлардың бағалауына сәйкес қарыз қаражатын пайдалану шеңберінде жүргізілетін жұмыс көбіне олардың игерілуіне бағытталған. Бұл ретте жұмсалған қаражаттан нақты нәтиже мен экономикалық тиімділік алуға жеткілікті көңіл бөлінбейді.

Аудит қорытындысы бойынша 1,1 млрд теңгеге қаржылық бұзушылықтар анықталды.

Бюджет қаражаты мен активтерін тиімсіз пайдалану 6,1 млн теңгені, тиімсіз жоспарлау 143,3 млн теңгені құрады. Рәсімдік сипаттағы 21 бұзушылық анықталды. Ықтимал шығындар мен жіберіп алған пайда 20,6 млн теңгені құрады.

Аудит объектілеріне тиісті ұсынымдар беріліп, бұзушылықтарды жою үшін ұйғарымдар шығарылды.

Telegram-каналға жазылу

Ақпарат көзі: Қазақстан Республикасының Жоғары аудиторлық палатасы