Парасаттылық идеологиясын ілгерілету арқылы қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру"Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы №410-V Заңында (бұдан әрі – заң) сыбайлас жемқорлық бұл «жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестiрiлген адамдардың, лауазымды адамдардың өздерінің лауазымдық (қызметтік) өкiлеттiктерін және соған байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші тұлғаларға мүлiктiк (мүліктік емес) игiлiктер мен артықшылықтар алу немесе табу мақсатында заңсыз пайдалануы, сол сияқты игiлiктер мен артықшылықтарды беру арқылы осы адамдарды параға сатып алу болып табылады. Заңға сәйкес сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың жүйелі шараларының бірі сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру болып табылады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру-сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілері өз құзыреті шегінде қоғамда сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілікті көрсететін құндылықтар жүйесін сақтау және нығайту бойынша жүзеге асыратын қызмет. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қазіргі уақытта объективті қажетті құбылыс мәртебесіне ие болады, әлеуметтену процесінде қоғамның барлық қабілетті мүшелері игеруі керек. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл тетігі ретінде парасаттылық идеологиясын ілгерілету Сингапур, Ұлыбритания және Грузия сияқты шет елдерде тиімділікті көрсетті. Басқа сөзбен айтқанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет – бұл адамның сыбайлас жемқорлыққа саналы және моральдық тұрғыдан қарсы тұру қабілеті. Ар-ождан, әділеттілік адамгершілік құндылықтар ретінде, рухани жетілу мен гүлденген қоғамның негізі ретінде қазіргі қоғамда сұранысқа ие болуы керек. Бұл құндылықтарды мемлекет, азаматтық қоғам және әрбір азамат жеке тұлғаның сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлқын қалыптастырудың негізі ретінде қалыптастырады және өзектендіреді. Қазір мемлекеттік қызметте қарапайым орындау, кәсіби құзыреттілік жеткіліксіз. Ар-ождан, әдептілік, адалдық сияқты адамгершілік қасиеттердің маңызы артып келеді. Мұның бәрі мемлекеттік қызметкер қызметінің адамгершілік негізін нығайтудың маңыздылығы мен қажеттілігін тағы да атап көрсетеді. Қоғамның мемлекеттік билік институттарына деген сенім деңгейін арттыру, халықтың құқықтық мәдениетінің деңгейін арттыру, қала тұрғындары арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру және дамыту Теміртау қаласы әкімдігінің басымдығы болып табылады. Жыл сайын "Азаматтарда сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс - қимыл жөніндегі дүниетанымды қалыптастыру" мемлекеттік әлеуметтік тапсырысы (бұдан әрі-ЖМҚ) шеңберінде мақсаттарға қол жеткізу үшін мемлекеттік қызметкерлер арасында оқыту семинарлары, халықпен кездесулер, ақпараттық материалдарды дайындау және тарату, қала мектептерінің оқушылары арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыпта байқаулар, әлеуметтік сауалнамалар және т.б. өткізу өткізіледі. Тек соңғы 5 жылда мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс сомасы 10 еседен астам ұлғайды. 2023 жылы таратпа материалдарды (жадынамалар, баннерлер, аудиороликтер, бейнероликтер) дайындау бойынша 60 кең ауқымды іс-шаралар өткізілді.Аталған іс-шараларды тікелей қамту 15 мың адамды, жанама түрде 50 мың адамды құрады. Мақсатты аудитория-жастар (оқушылар, ОМБО/ЖОО оқушылары), мемлекеттік қызметкерлер, сондай-ақ кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметкерлері. Ағымдағы жылы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің ұсынымдарын назарға ала отырып, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс сомасы Теміртау қаласы бойынша мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстардың жалпы сомасының 3% - на дейін ұлғайтылды. Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс бюджетінің ұлғаюы жобаны елеулі іс-шаралармен толықтыруға мүмкіндік берді. Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты іске асыру барысында БАҚ-тың, әлеуметтік желілердің сыбайлас жемқорлыққа қарсы ақпараттық фонының деңгейін арттыру, Теміртау қаласы мен Ақтау кенті халқының сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетін арттыру, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдардың өзара іс-қимылы күтіледі. Сондай-ақ, 2024 жылы дәріскерлерді/спикерлерді тарта отырып, Теміртау қаласының тұрғындары арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың нормалары туралы түсіндіру және ақпараттандыру бойынша кемінде 75 кездесу, жергілікті және өкілді органдар өкілдерінің, кәсіпкерлердің, үкіметтік емес ұйымдардың, кәсіпорындардың, колледждер мен ЖОО студенттерінің қатысуымен жастармен ай сайынғы іс-шаралар өткізу (семинарлар, кездесулер, дөңгелек үстелдер, конкурстар және т. б.), үлестірме материалдарды дайындау жөніндегі іс-шаралар (аудиоликтер, бейнероликтер, баннерлер, LED-экрандар, мақалалар және т. б.), сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырыптағы ақпараттық буклеттер/триплеттер, жадынамалар дайындау жоспарланды. Сонымен қатар, тарихтағы алғашқы іс-шаралар кешеніне Теміртау қаласының "Современник" театрының қойылымдарына "Абайлаңыз пара" балалар спектаклі енгізілді. Аталған іс-шараларды қамту 40 мың адамды құрайды. Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстың мақсатты аудиториясы-жергілікті және өкілді органдардың өкілдері, кәсіпкерлер, үкіметтік емес ұйымдар, кәсіпорындар, оқушылар, колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттері. Жобаны іске асыру қорытындылары бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл және қоғамдағы парасаттылық идеологиясын ілгерілету жөніндегі шаралар кешенін одан әрі жетілдіруге мүмкіндік беретін тиісті бағалау берілетін болады.

Теміртау қаласының әкімі О. Таурбеков

Ақпарат көзі: ГУ «Аппарат акима города Темиртау»