Кеше Жетісу облысына ҚР Премьер-министрінің орынбасары Серік Жұманғарин келді. Ол өңірдің бірқатар аудандарын аралап, ауыл шаруашылығы нысандарында болып, шаруа қожалықтарының жетекшілерімен әңгімелесті, - деп хабарлайды Жетісу облысы әкімінің баспасөз қызметі.

Облыс әкімі Бейбіт Исабаевпен бірге ресми делегация алдымен Көксу ауданы Балпық би ауылындағы «Тәуелсіздік» ЖШС-ға атбасын тіреді. Серіктестік директоры Рахим Каримовтың айтуынша, сүт бағытындағы бұл ферманың жылдық қуаты 5500 тн сүт өндіруге қауқарлы. 10 жылға жылдық пайызы 2,5% болатын жеңілдік несие қарастырылатын «Үлкен жоба» желісі бойынша көрсетілетін мемлекеттік қолдау ферманың іргесін  кеңейтуге мүмкіндік жасаған. «Даниядан 136 бас сиыр әкелінді, күзде тағы да алып келеміз. Сөйтіп мал басын 850-ге дейін жеткіземіз, соған сәйкес сүт өндіру көлемі де артады. Қазір бір тәулікте сауылатын жалпы сүт мөлшері 18 тонна, ал күзге қарай бұл көлемді 20 тоннаға дейін арттыруды жоспарлап отырмыз. Негізінен сүтті Талдықорғандағы «JLC Сүт» сүт зауытына өңдеуге тапсырамыз, - деді ферма жетекшісі. Жалпы «Жетісу» ӘКК-мен бірлескен «400 бас ірі қараға арналған тауарлы сүт фермасын құру» жобасы 2018 жылы іске асыорылған болатын. Жобаның құны 1,3 млрд. теңге. Мұнда бірқатар инновациялық технологиялар енгізіліп, сиыр сауудың роботтандырылған жүйесі қолданылады. Сондай-ақ жақын арада фермаға Швециядан тағы екі роботтық жүйе жеткізілмекші.

Вице-премьер мұнан соң Ескелді ауданындағы «Хильниченко и К» командиттік серіктестігіне қарасты қызылша алқабының басында  болды. Бұл шаруашылық негізінен мал және өсімдік шаруашылығымен айналысады. Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар, соя, қант қызылшасын егіп, ұсақ мал мен етті бағыттағы жылқы өсіріп отыр. Қазір мұнда етті меринос қойларының саны 7 мыңнан, жылқы саны 500-ден асты. Сапалы өнім алу үшін ауыспалы егіс талаптары қатаң сақталып отыр. «Біз осы алқаптан әр гектарынан орта есеппен 830 ц өнім аламыз деп күтіп отырмыз. Ал шаруашылықтағы қант қызылшасының орташа өнімділігі 700 ц/га құрайды. Қызылшаны біздің аймақ ежелден өсіріп келе жатқандықтан,  оны қалай күтіп-баптауды жақсы білеміз, ал заманауи агротехнологиялар мен мемлекеттік қолдаудың арқасында егіс алқаптарын көбейтіп қана қоймай, одан әрі өнімділікті арттыруға да баса назар аударып отырмыз», - деді А. Хильниченко.

Алқап басында облыс әкімінің бірінші орынбасары Әлібек Жақанбаев вице-премьерге өңірдегі ауыл шаруашылығының аяқ алысы туралы қысқаша баяндады. Оның айтуынша, облыстың ауыл шаруашылығы саласын қолдауға биыл 34,9 млрд. теңге бөлінді, оның 23,2 млрд.теңгесі – субсидия. Өткен жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 1,2% өсіммен 57,8 млрд. теңгеге жетті. Биыл ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс көлемі алдын ала есеп бойынша 7,0 мың гектарға ұлғайып, 524,8 мың гектарды құрайды. Егіс алқабын әртараптандыру аясында дәнді дақылдар 15,1 мың гектарға, картоп 0,9 мың гектарға қысқарып, басымды дақылдардың егіс көлемі жалпы 22,9 мың гектарға ұлғайды. Соның ішінде қант қызылшасын өсіру жайына тоқталған Әлібек Жақанбаев шаруашылықтар 18,5 мың себу бірлігі болатын қант қызылшасы тұқымымен қамтылғанын атап өтті.

- Қант өндіру саласын дамыту бағытында 2026 жылға дейін қант қызылшасының егіс алқабын 15 мың гектарға немесе 3,6 есеге арттыру жоспарланған. Осы жылы қызылшаны 12,6 мың гектарға септік. Өткен жылы Ақсу, Көсу қант зауыттарына 357 мың тонна өнім өңделді. Облыстағы қант өндірісі 63 мың тоннаға жеткізілді, соның ішінде Ақсу қант зауыты – 10 мың тн, Көксу қант зауыты – 53 мың тн қант шығарды, соның 27 мың тоннасы Көксу қант зауытында қамыс құрағынан өндірілді. Биыл 550 мың тонна тәтті түбір жинап, соның нәтижесінде 87 мың тонна қант өндіру көзделіп отыр, оның ішінде қант қызылшасынан – 60 мың тонна, қамыс құрағынан – 27 мың тонна өнім өндіреміз, - деді Ә. Жақанбаев.

Облыс әкімінің бірінші орынбасары, сол сияқты, мемлекеттік қолдау шаралары мен субсидиялау, пайдаланылмай жатқан жерлерді қайтару мен оларды қайта айналымға енгізу, ауыл шаруашылығы техникаларын жаңарту, мал шаруашылығын, суару жүйелерін дамыту, ветеринария салаларын қолдау шаралары жайынан да хабардар етті. Оған қоса облыста 2024 жылы шегіртке тектес зиянкеcтерге қарсы химиялық өңдеу жұмыстары 109 416 га жерде жоспарланғанын атап өтті. Осы жұмыстарға 373,6 млн.теңге бөлінген. «Жалпы жағдай тұрақты, зиянкестерге қарсы химиялық өңдеу бойынша жұмыстар жоспар бойынша жүргізіліп жатыр», - деді сөзін қорытындылап А.Жақанбаев.

Осы жерде Серік Жұманғарин ауыл шаруашылығында егістікте қолданылатын тыңайтқыштар, гербицидтер, пестицидтер, биологиялық қоспалар, түрлі техникаларын ұсынатын компаниялардың өкілдерімен тілдесті. Сол сияқты «Ауыл аманаты» жобасымен мемлекеттен қолдау алып, жеке ісін бастаған кәсіпкерлермен де әңгімелесті, олардың шығарып отырған қасбеттерге арналған құрылыс материалдары, сұйық ұнтақ пен кір сабын, нан, қақ өнімдері қойылған көрмемен танысты.  

Алқап басында өңірдегі шаруа қожалықтарының жетекшілерімен кездесу өткізген вице-премьер ауыл шаруашылығына мемлекет тарапынан көрсетілетін қолдаулар, мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігі, салаға жаңа технологиялар енгізу, еңбек өнімділігін арттыру туралы пікір алмасты.

- Біздің басты міндетіміз - бюджеттен бөлінетін қаражатты фермерлерге жеткізу. Қазір егіс алқаптарын ұлғайту үшін біз ылғал үнемдейтін технологияларды енгізуге көңіл бөліп жатырмыз. Сондықтан өз тарапымыздан қазіргі заманғы суармалы жабдықтарды сатып алу шығындарының 50% субсидиялаймыз. Бүгінгі күні елімізде де осындай жабдықтарды өндірушілер шығып жатыр. Сондай кәсіпорынның бірі жуырда Талдықорғанда ашылатыны қуантады. Жалпы қызылша өндірісіне ерекше қолдау көрсетіліп отыр. Қазір қант қызылшасы ең табысты дақыл саналады. Әрине, қиындықсыз болмайды. Бірақ біз барынша қолдау шаралар үзбей қабылдап келеміз. Міне, жаңа осы шаруашылықтың базасында заманауи озық ауылшаруашылық техникаларын  көрдік. Жалпы ел бойынша жағдай басқаша, яғни техниканың тозуы 85-90%. Сондықтан жыл сайын техниканы 8-10%-ға жаңартып отыруымыз керек. Бұл - ел Президентінің тапсырмасы. Бұл мақсатқа жыл сайын шамамен 400-500 млрд.теңге қажет. Келесі жылдан бастап оған бөлінетін тиісті қаражат көлемін ұлғайтуды жоспарлап отырмыз, - деді Серік Жұманғарин.

Шаруалардың сұрақтарына жауап берген вице-премьер қант қызылшасын, картоп пен жеміс-көкөніс дақылдарын өндіру мен жинауға арналған техниканы сатып алған жағдайда қай елде өндірілгеніне қарамастан, 25%-50% дейін субсидиялау түрінде қолдау қарастырылатынын атап өтті. Бұл ретте басқа дақылдар үшін тек өз елімізде құрастырылған және елде өндірілетін ауыл шаруашылығы техникасының ішінде баламасы жоқ техника ғана субсидияланады. Артық өнімді сату проблемаларына келетін болсақ, қазір экспорт көлемін, оның ішінде Қытайға да экспорттау көлемін ұлғайту мәселесі пысықталуда. Ол үшін шекаралас аймақтарда заманауи қоймалар салынып жатыр.

Атап өтсек, сапарын жалғастырған вице-премьер мұнан соң өткен жылы Талдықорғанда «Жетісу» ӘКК желісі бойынша іске қосылған көкөніс қоймасымен танысты. «Жетісу» ӘКК басқарма төрағасы Данияр Айқынбаевтың айтуынша, көкөніс қоймасын іске қосу жобасы ел Президентінің өңірге жұмыс сапары барысында берген тапсырмасының аясында қолға алынған. «Жаңа көкөніс қоймасын салу үшін бізге 2 млрд. теңге қажет болды. Сондықтан бюджет қаражатын тиімді пайдалану мақсатында алдымен мониторинг жүргіздік, қорыта келе бұрыннан бар қойманы жаңғыртқан тиімді деген шешімге келдік. Осы мақсатқа 360 млн. теңге бағытталды. Жапондық құрал-жабдықтар сатып алынды. Қойма өткен жылдың қазан айында пайдалануға берілді. Мұнда бір уақытта 4,5 мың тонна көкөніс, жеміс-жидек сақтауға болады», - деді Д.Айқынбаев.

Өңірге жасаған жұмыс сапарының бірінші күнін қорытындылай келе, вице-премьер Серік Жұманғарин Жетісу облысының әлеуметтік-экономикалық дамудағы жетістіктерін, негізгі көрсеткіштер бойынша көшбасшылар қатарында екенін, сондай-ақ өңірдің қолайлы табиғи-климаттық жағдайлары мен ұйымдастыру жұмыстарының оң жүргізілгені осындай нәтижелерге жеткізіп отырғанын атап өтті. Вице-премьер фермерлердің еңбегіне табыс тілей отырып, мемлекет тарапынан қажетті қолдау көрсетілетінін, ал шаруалардың айтқан ұсыныстардының барлығы қарастырылып, назарға алынатынын жеткізді.

Премьер-Министр орынбасарының жұмыс сапары бүгін Ақсу, Алакөл аудандарындағы су шаруашылығы объектілерінде, қант және мал шаруашылығы салаларының кәсіпорындарында жалғасуда.

Жетісу облысы әкімінің баспасөз қызметі.

Фотограф: Жеңіс Ысқабай

Ақпарат көзі: Жетісу облысының әкімдігі