Қазақстанда соңғы 5 жылда тұрғындарды алдайтын қаржы пирамидаларының саны айтарлықтай өсті. Астана қаласы бойынша Экономикалық тергеу департаменті басшысының орынбасары Нұржан Ашиханов елорданың коммуникациялар қызметінде өткен брифингте олардың қызметін қалай анықтап, жолын кесу қалай жүретін туралы айтып берді, деп хабарлайды Астана әкімдігінің ресми сайты.

Қаржы пирамидаларын ұйымдастырушылар инвестициялардың жоғары пайызын уәде етіп, салымшылардың ақшасын қабылдайды. Ал шын мәнінде, бұл қаржы ешқайда салынбайды, уәде етілген пайыздар жобаның жаңа қатысушылары әкелетін ақшадан төленеді.Олар қабылданған ақшаның бір бөлігін пайда ретінде алады. Алайда, ерте ме, кеш пе, схема жұмысын тоқтатады, ал жаңа салымшылардан ақша пайыздарды төлеуге жетпейді.

Нұржан Ашиханов қаржы пирамидасының негізгі белгілерін атап өтті:

- қолма-қол ақшаның нақты сомасын инвестициялау қажеттілігі;- үлкен пайыздар мен инвестицияланған ақшаны тез қайтаруға уәде беру;- төлем алу үшін таныстарыңызды тарту керек, сонда олар да өз қаражаттарын сол жерге салады;- жоба «ноу-хау» ретінде беріледі;- компания қаражат жинау қарсаңында тіркелген, оның ең төменгі жарғылық капиталы және жалғыз құрылтайшысы бар. Айта кетейік, компанияның тіркелуін ҚР ҚМ Мемлекеттік кірістер комитетінің сайтында «салық төлеушілерді іздеу» сервисі арқылы тексеруге болады.

- Әлеуметтік желілердегі белсенді, үгіттеу жарнамасы, түрлі презентациялар, сыйлықтар, жолдамалар, ұтыс ойындары, парақшаларды жаппай тарату, пошта және e-mail таратылымдары;- шартта жауапкершілік белгіленбеген;- компания «микроқаржы ұйымымен», «кредиттік бюромен», «антиқарыз бағдарламасымен», «қаржы қызметтері орталығымен» қамтылуы мүмкін;- қолма-қол ақшаны қабылдайды немесе банктерде арнайы есеп айырысу компанияларын қолданбай интернет-төлемдер мен аударымдардың әртүрлі жүйелерін пайдаланады;- Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің азаматтардан ақша тартуға лицензиясы жоқ.

«2023 жылдың 12 айының қорытындысы бойынша Департаментпен 12 қаржы пирамидасы жойылды: «Sinsera Systems», «Best Road Investment», «Q-NET», «Antares Trade», «Bussines process technologies», «Sterling Invest», «Life is good», «Finiko», «Chai Tai Pharmaceutical», «Eolus Kazakhstan», «Семейный капитал»,«PLATIN COIN».Қаржы пирамидасын құруға байланысты 13 эпизодтан тұратын 10 іс сотқа жіберілді. Олар бойынша 5 жылдан 7 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалған 16 адам сотталды, 156 817 410 теңге сомаға тыйым салынған мүлік тәркіленді, үкімдер бойынша жәбірленушілерге тыйым салынған мүліктен 1 126 238 654 теңге өтелді», - деді спикер.

Егер азаматтар өз ақшаларын қаржы пирамидасына сала алса, онда оларға ақша берілген компанияның кеңсесіне жүгіну қажет.

Бұл қандай да бір себептермен мүмкін болмаған жағдайларда, жобаға кіруге шақырған адаммен байланысқа шығу керек. Ақшаны беруді растайтын қандай да бір құжаттар болған жағдайда, салынған қаражатты қайтару ықтималдығы жоғары екенін түсіну маңызды.

Егер алаяқтар салынған қаражатты қайтарудан бас тартса, оларға прокуратураға, полицияға немесе ДЭР-ге арыз беру ниеті туралы хабарлау керек.

Егер олар бұған да жауап бермесе, дереу құқық қорғау органдарына хабарласу қажет. Ең көп белгілі ақпарат берілуі керек: компанияның атауы мен мекенжайы, байланысқан адамдардың егжей-тегжейлі мәліметтері, қандай уәделер береді, не сатады және басқа да пайдалы мәліметтер.

Ақпарат көзі: ГУ «Аппарат акима города Астана»