Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі 2024 жылға арналған жұмыс жоспарына сәйкес 2021 - 2023 жылдардағы мұнай өңдеу нарығындағы бәсекелестік ортаның жай-күйін бағалауды талдауды аяқтады.

Осы нарықта өз қызметін 5 МӨЗ және қуаттылығы төмен 35 мұнай өнімдерін өндірушілер жүзеге асырады, талдау қорытындысы бойынша 94% үстемдік үлесі бар ҚазМұнайГаз (Атырау МӨЗ, Павлодар мұнай-химия зауыты, Петроқазақстанойл Продакшн) тұлғалар тобы құрылды.

Мемлекет қатысатын МӨЗ ішкі нарықты «баға бойынша қолжетімді» мұнай өнімдерімен қамтамасыз ету мақсатында Энергетика министрлігі бекітетін мұнайды жеткізу кестесі шеңберінде шикізатпен қамтамасыз етіледі.

МӨЗ-де 2021 жылы 17 млн тонна, 2022 жылы 18 млн тонна, 2023 жылы жылына 18 млн тонна мұнай өңделді. Бұл өндірілген мұнайдың жалпы үлесінің шамамен 20% құрайды.

Талдау шеңберінде шикізаттың болмауы, МӨЗ тарифтері арасындағы баға жүгірісі кезінде мұнай жеткізілімдерін тең емес квоталау бөлігінде өңдеу нарығына кіру үшін кедергілер анықталды.

Тұтынушыларға мұнай өңдеу кезінде қосымша монополиялық қызметтер таңу, өтінімдерді қабылдау кезінде деректерді цифрландырудың болмауы байқалады.

Нарықты одан әрі дамыту үшін Агенттік уәкілетті органға өнімді бөлу туралы Келісім шеңберінде жұмыс істейтін инвесторларды МӨЗ акцияларының тепе-тең үлесіне, сондай-ақ мұнайды өңдеудің технологиялылығы мен тереңдігін жетілдіру үшін халықаралық инвестицияларға айырбастау мүмкіндігін қарауды ұсынады.

ҚР Президентінің «Экономиканы ырықтандыру жөніндегі шаралар туралы» Жарлығының тапсырмасы аясында ҚазМұнайГаз тұлғаларының заң талаптарына жауап беретін тобы мұнай өңдеу нарығындағы негізгі қуаттың иегері болып танылды.

Мұнай өңдеу нарығындағы кедергілерді азайту, сондай-ақ негізгі қуатқа тең қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында Агенттік мұнай өңдеуге қол жеткізу қағидаларын әзірлеуге кірісті.

Қағидалар шеңберінде мұнай жеткізушілердің мұнай өңдеу қызметтеріне тең және кемсітусіз қол жеткізуін қамтамасыз ету жоспарлануда.

Агенттік мұнай өңдеу нарығында бәсекелестікті дамыту бойынша тиісті ұсыныстар әзірледі және Жол картасы түрінде Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігіне жолданды.

Талдау мәтінімен келесі сілтеме бойынша танысуға болады: https://www.gov.kz/memleket/entities/zk/documents/details/695619?lang=ru 

Ақпарат көзі: Агентство по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан