Ақтөбе облысы бойынша Бәсекелестікті қорғау және дамыту департаменті 9 айдағы жұмысын қорытындылады. Департамент басшысы Сағындық Иргалеев Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында өткен брифинг барысында ведомствоның алдында тұрған ағымдағы міндеттер туралы айтып берді. Бәсекелестікті қорғауға, шағын және орта бизнес үшін кедергілерді жоюға, сондай-ақ ірі үстем компаниялар мен мемлекеттік органдар тарапынан монополияға қарсы заңнаманың сақталуын бақылауға басты назар аударылады.

Департаменттің басты міндеттері

«Департаменттің басты мақсаты-барлық қатысушылар үшін нарықта әділ жағдайларды қамтамасыз ету. Жұмыстың маңызды бағыты шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері мен тұтынушыларды ірі компаниялар тарапынан теріс пайдаланудан қорғау болып табылады. Бұл қосымша қызметтерді жүктеуді немесе тарифтер мен бағаларды негізсіз көтеруді қамтуы мүмкін», - деді С. Иргалеев.

Сұйытылған газ бойынша тергеп-тексеру

Ең маңызды тергеулердің бірі — сұйытылған газдың үш ірі өндірушісі-Қазақойл Ақтөбе, Газпроцессинг және Ақтөбемұнайгаз СНПС. Алғашқы екі компания шығарылған хабарламалармен келісіп, бұзушылықтарды жойды, ал Ақтөбемұнайгаз СНПС хабарламаны орындаудан бас тартты, бұл тергеуді бастауға себеп болды.

Департамент Ақтөбемұнайгаз СНПС-қа қатысты тергеуді аяқтап, компания өзінің контрагенттеріне сұйытылған газды сату кезінде экономикалық және технологиялық жағынан қолайсыз жағдайлар жасағанын анықтады. Қазіргі уақытта тергеу нәтижелері сот тәртібімен шағымданады. Бұл нарыққа оның әлеуметтік маңыздылығына және монополияға қарсы органдардың тұрақты мониторингіне байланысты ерекше назар аударылды.

Бірнеше рет ескертулерге қарамастан, сұйытылған газдың шекті бағасынан асып кету жағдайлары тіркелді. Департаменттің бастамасымен бірнеше субъект әкімшілік жауапкершілікке тартылды. 2024 жылдан бастап сұйытылған газдың шекті бөлшек бағасын белгілеу және бақылау функциялары Энергетика министрлігіне берілді.

Сауда желілері мен картельдік келісімдерге қарсы істер

Биылғы жылы Департамент ірі сауда желісіне қатысты тергеу бастады Динамаркет. Бұған дейін Анвар және Динамаркет желілері тарапынан үстем жағдайды теріс пайдалану белгілері анықталған болатын. Бұзушылықтар бөлшек сауда қызметтерінің әртүрлі бағаларын негізсіз қолдануға қатысты болды, атап айтқанда жабдықтар үшін сауда алаңдарын ұсыну кезінде (мысалы, тоңазытқыш қондырғылары). Анвар ЖШС хабарламаны орындады, ал ДИНАМАРКЕТ ЖШС онымен келіспеді және шешімге сотқа шағымданады.

«БҚДА-ның Ақтөбе облысы бойынша картельдік келісімдердің белгілері бойынша вагондарды жөндеумен айналысатын ірі компанияларға қатысты тергеу жүргізілуде. Күдіктер сауда-саттықтағы бағаларды ұстап тұруға және сатып алу қорытындыларын бұрмалауға қатысты. Қазіргі уақытта іс соттың қарауында», - деді С. Иргалеев.

Мемлекеттік органдармен жұмыс

Департамент мемлекеттік органдармен және квазимемлекеттік ұйымдармен жұмыс істеуге ерекше назар аударады. Мемлекеттік органдар бәсекелестікті дамытуға және нарықтық ортаға теріс әсер етуі мүмкін әрекеттерді жасамауға міндетті.

Осылайша, Департамент өңірде проблемалы болып саналатын қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізді. Жергілікті атқарушы органдар бұл нарықта бәсекелестіктің тиісті дамуын қамтамасыз етпейтіні анықталды. Мәртөк, Қобда және Ойыл аудандарының әкімдіктеріне ҚТҚ шығаруды ұйымдастыру үшін тендерлер өткізу қажеттілігі туралы хабарламалар шығарылды. Қазіргі уақытта комиссиялар құрылды, ақпарат ресми ресурстарда орналастырылды және Департамент нұсқамалардың орындалуына мониторинг жүргізуді жалғастыруда.

Кедергілер кеңесі

Департамент жанындағы консультативтік-кеңесші орган — тосқауылдар жөніндегі кеңес-Ақтөбе қаласы әкімдігінің іс-әрекетіндегі бұзушылықтарды анықтады. Бұзушылықтар жекелеген тасымалдаушылардың мемлекеттік қолдау шараларына қол жеткізуін шектеуге қатысты болды. Әкімдікке хабарлама шығарылды және оған орындау үшін күнтізбелік 30 күн мерзім берілді.

«Қазақстан темір жолы» тарапынан бұзушылықтар

«Қазақстан темір жолы» АҚ филиалының іс-әрекеттерінде монополияға қарсы заңнаманы бұзу белгілері анықталды. Филиал кірме жол иелерінің құқықтарына нұқсан келтіретін нұсқауларды бекіту арқылы бәсекелестікті шектеді. Департаменттің нұсқауы бойынша бұл бұзушылықтар жойылды.

Департамент нарықтың барлық қатысушылары үшін, әсіресе шағын және орта бизнес үшін әділ жағдайларды қамтамасыз етуге баса назар аудара отырып, аймақтағы бәсекелестікті қорғау және дамыту бойынша белсенді жұмысын жалғастыруда.

Ақпарат көзі: Агентство по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан