ҚР Қаржы министрлігі БҰҰ ЭСКАТО-ның Цифрлы инклюзия және трансформация жөніндегі Азия-Тынық мұхиты аймағы министрліктерінің конференциясы аясында мемлекеттік қаржы саласындағы цифрландыруға қатысты бірнеше жобаны таныстырды.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Қазақстан халқына Жолдауында мемлекеттік қаржы саласындағы цифрлы трансформацияны Үкіметтің басым міндеттерінің қатарына қосқан болатын. Бұл ретте Қаржы министрлігі салық бағыты мен кедендік реттеуде, бюджетті жоспарлау мен аудит ісінде цифрлы бастамаларды жоспарлы түрде іске асырып жатқанын айта кетейік.

«Қазір әлемдік көшбасшылардың қатарына қосылуды мақсат етсең экономиканың барлық саласына цифрлы технологияларды кеңінен қолдану қажет. Бүгінде біздің ведомство мемлекеттік қаржы жүйесінің цифрлы архитектурасына оң әсер ететін көптеген бастаманы мықтап қолға алды. Мұнда біз бірнеше жобаны ұсынып отырмыз. Атап айтқанда, мемлекеттік жоспарлаудың ақпараттық жүйесі, бірыңғай сатып алу платформасы, «Электрондық шот-фактуралар» ақпарат жүйесі, «Электронды тауарлар каталогы» ақпарат жүйесі, Онлайн бюджеттік мониторинг және Бірыңғай байланыс орталығы», деді Kazakhstan Tech Solution Day көрмесінде ҚР Қаржы вице-министрі Әсет Тұрысов.

БҰҰ ЭСКАТО-ның ұйытқы болуымен Орталық Азияда алғаш рет өткізілген Цифрлы инклюзия және трансформация жөніндегі Азия-Тынық мұхиты конференциясы цифрлы даму саласындағы негізгі ойыншыларды, сондай-ақ жетекші IT-компаниялар мен стартап өкілдерін жинады. Ауқымды іс-шараның ашылуына Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Олжас Бектенов пен БҰҰ Бас хатшысының орынбасары, ЭСКАТО атқарушы хатшысы Армида Салсия Алишахбана қатысып, осы жиынның маңызыдылығы туралы ой бөлісті. Конференция Азия-Тынық мұхиты аймағында цифрлы экономикалар мен қоғамды ілгерілетуге, сондай-ақ цифрлы ынтымақтастықты дамытып, өзара сенім мен қауіпсіздікті арттыруға бағытталған.

Мемлекеттік жоспарлаудың ақпараттық жүйесі

Мемлекеттік ақпараттық ресурстардың мәліметтеріне қолжетімділікті қамтамасыз ететін ақпаратты-талдамалық жүйе. Ол бүгінде инвестициялық жобаларды, бюджеттік бағдарламаларды, бюджетаралық трансферттер көлемін (республикалық және жергілікті бюджеттер) қалыптастыру, ҚР Үкіметінің резервін реттеу және т.б. қызметтер үшін белсенді пайдаланылып келеді.

Жобаны іске асыру: бюджет қаражатын тиімді бөлуге септеседі; бюджетті жоспарлаудан бастап орындауға дейін бөлудің мониторингін жүзеге асыруға; сондай-ақ бюджет қаражатын жоспарлау процесінің ашықтығын арттыруға мүмкіндік береді. Өйткені ол нақты инвестициялық жобаны іске асыруға жоспарланатын шығыстарды, атап айтқанда жобаны іске асырудың мерзімдері мен кезеңдері, жобаны қаржыландыру көздері және т. б. қосымша ақпаратты қамтитын болады.

Бірыңғай сатып алу платформасы

Президенттің халыққа арнаған Жолдауындағы тапсырманы орындау мақсатында Қаржы министрлігі бірыңғай сатып алу платформасын (бұдан әрі - БСП) дайындау бойынша жұмысты қарқынды жүргізіп жатыр. БСП-да мемлекеттік органдардың сатып алулары, квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің және басқа да алаңдардың сатып алулары қамтылатын болады.

Қазір қолданушыларды бірыңғай тіркеу, оның ішінде QR-технологияны пайдалана отырып  тіркеу жұмысы іске асырылып, анықтамалықтар (лоттар мәртебесі, өтінімдер, шарттар, сатып алу белгілері) бір ізге келтірілді. Іздеу қызметін орталықтандыру мақсатында тізімдер (жоспарлар, лоттар, хабарландырулар және сатып алу келісімшарттары) мен тізілімді (қатысушылар, жосықсыз қатысушылар) алу бойынша функционал жолға қойылды.

Қазақстан Республикасының өңірлері және сатып алу алаңдары бөлінісінде нақты уақыт режімінде ақпаратты көрсететін жоспарлардың, хабарландырулардың, лоттардың, келісімшарттардың интерактивті картасы әзірленді.

Таяу арада өнім берушілердің рейтингі құрылып, цифрлы теңге мен смарт-келісімшарттарды пайдалану басталады, сондай-ақ басқа сатып алу алаңдарымен интеграция жасалады.

Жобаны жүзеге асыру: «Бір терезе» қағидатын іске қосу арқылы пайдаланушылардың жұмысын жеңілдетіп, олардың түрлі санаттарына «жеке кабинет» құруға, сол секілді сатып алу процестеріне мониторинг пен бақылауды жүргізуге жол ашады.

Электронды тауарлар каталогы

Электронды тауарлар каталогы (бұдан әрі - ЭТК) – бірегей идентификаторларды, нақтыланған сипаттамаларды, суреттерді, сертификаттар мен стандарттарды қоса алғанда, тауарлар туралы деректерді сақтап, басқаруға арналған ақпараттық жүйе. Оның артықшылығы берілген өтінімдердің мәртебесін жедел бақылауға және олардың уақтылы өңделуін қамтамасыз етеді.

Қазіргі уақытта ЭТК-да 825 257 тауар бар. Оның ішінде 30,3 мың кеңсе өнімі, 18,7 мың дәрі-дәрмек пен медициналық тауарлар. Жеткізушілер саны 10,5 мыңнан асады. Тұтастай алғанда, тауарларды тіркеуге байланысты 53 759 өтінім қаралды.

Жобаны жүзеге асыру: сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін едәуір төмендетіп, бюджетті дәл болжауға, сондай-ақ тауар айналымын бақылау мен басқаруды арттыруға мүмкіндік береді.

Онлайн бюджеттік мониторинг 

Бюджет қаражатының жұмсалуын бақылауды күшейту мақсатында аудиторлар жоспарлаудан бастап бюджеттің онлайн режімде атқарылуына дейінгі бюджеттік мониторинг бойынша жұмысты жүргізіп келеді. Бұған ҚР ҚМ түрлі ақпараттық жүйелерінің деректерін пайдаланудың арқасында қол жеткізілді.  Жоба бюджеттің сәйкессіздігіне байланысты тәуекелдерді уақтылы анықтап, хабар беруге және тәуекел профильдерін жасауға бағытталған.

Жобаны жүзеге асыру: тәуекелдер бейіні бойынша камералды бақылау жасап, бюджетті жоспарлау және атқару кезінде сын-қатерге жедел ден қоюға; бюджет қаражатын игермеу тәуекелдерінің алдын алуға; қаржылық бұзушылықтарды азайтуға; мемлекеттік шығыстардың тиімділігіне бақылауды күшейтуге септігі мол.

ҚР Қаржы министрлігінің бірыңғай байланыс орталығы

Бірыңғай байланыс орталығын іске қосу 1414 нөміріне хабарласу арқылы барлық қажетті ақпарат пен қолдауды алуға мүмкіндік береді. Мұнда салықтық және кедендік әкімшілендіру, мемлекеттік жоспарлау, мемлекеттік сатып алу және мемлекеттік мүліктің барлық мәселесі бойынша кеңестер беріліп, техникалық қолдау көрсетіледі.

Сондай-ақ қажетті ақпаратты беретін чат-боттың жұмысы ретке келтірілген. Қандай да бір мәселе шешілмеген жағдайда пайдаланушыға техникалық қолдау сұрауға мүмкіндік беріледі.

Жобаны жүзеге асыру: барлық байланыс арнасын біріктіруге; қызметті орталықтандыруға; шығындарды азайтуға; деректерді дұрыс басқарып, оларды талдауға көмектеседі.

«Қаржы министрлігі еліміздің мемлекеттік секторындағы ең ірі ақпараттық жүйелердің біріне иелік етіп отыр. Бұл бюджеттік процестің барлық кезеңіндегі түрлі процестерді автоматтандыратын ақпараттық жүйелер. Мысалы, бюджетті жоспарлау және орындау, тіркеу, есеп беру, тендерлер, сатып алу. Біздің жүйелерімізді ондаған мың ұйым пайдаланады. Мемлекет басшысының Жолдауында қамтылған тапсырмаларды орындау аясында министрлік ақпарат жүйелерін интеграциялауға, электронды құжат айналымы сервистерін дамытуға және мемлекеттік қаржының ашықтығын қамтамасыз ететін платформаларды құруға ерекше назар аударып келе жатқанын айта кеткен орынды», деп түйіндеді Әсет Нұрланұлы.

Ақпарат көзі: Министерство финансов Республики Казахстан