Брюссель, 2025 жылғы 13 ақпан – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко Қазақстан мен Еуропалық одақ арасындағы өзара іс-қимылды тереңдету перспективаларын, сондай-ақ Орталық Азиядағы өңірлік ынтымақтастықты дамыту мәселелерін талқылау мақсатында Еуропалық одақтың негізгі құрылымдарының өкілдерімен бірқатар кездесулер өткізді.

Өзара басым іс-қимыл бағыттары, оның ішінде көлік және инфрақұрылымдық жобалар, тұрақты даму, энергетикалық әріптестік және тұрақты жеткізу тізбектерін қамтамасыз ету мәселелері талқыланды.

Еуропалық сыртқы әрекет қызметі (ЕСӘҚ) басқарушы директорының орынбасары Люк Девин және ЕО-ның Сыртқы саясат және қауіпсіздік жөніндегі Жоғарғы өкілі кабинетінің басшысы Вивиан Лоонеламен өткен келіссөздер екіжақты күн тәртібіне арналды. Талқылаулар саяси диалог пен экономикалық ынтымақтастықты нығайту, сондай-ақ алдағы бірлескен іс-шараларға дайындық мәселелерін қамтыды.

Атап айтқанда, бірінші жартыжылдықта Ашхабадта өтетін «Орталық Азия – ЕО» сыртқы істер министрлерінің кеңесіне, Самарқандта өтетін алғашқы «Орталық Азия – ЕО» саммитіне, сондай-ақ Астана халықаралық форумына дайындық мәселелері талқыланды.

Тараптар сирек кездесетін жер металдары, жасыл энергетика және Транскаспий халықаралық көлік дәлізін қоса алғанда, көлік дәліздерін дамыту сияқты стратегиялық маңызды және перспективалы салаларда өзара іс-қимылды одан әрі тереңдетуге ортақ қызығушылық білдірді.

«Брюссельде өткізілген кездесулердің уақытылы өтуі біздің өзара іс-қимылымыздың кең ауқымдылығымен, ЕО-мен қарым-қатынастарымыздың жоғары динамикасымен, сондай-ақ жаңа Еурокомиссияның сыртқы саяси басымдықтарын қалыптастырумен және геосаяси жағдайдың тез өзгеруімен байланысты, – деп атап өтті Р.Василенко. – Келіссөздердің мазмұндылығы мен оңды көзқарасы біздің өзара тиімді ынтымақтастығымыздың ұзақ мерзімді кезеңде жан-жақты дамуына сенім ұялатуда».

Өңірлік даму мәселелері мен инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру мәселелері Еурокомиссияның халықаралық әріптестіктер жөніндегі директоры Петерис Устубс пен Еурокомиссардың халықаралық ынтымақтастық және әріптестік мәселелері жөніндегі кабинетінің басшысы Люси Шестаковамен одан әрі талқыланды. Сұхбаттастар бірлескен жобаларды іске асырудың перспективаларын, оның ішінде көлік маршруттарын дамыту, логистиканы жаңғырту және энергетика мен цифрландыру саласындағы тұрақты шешімдерді алға жылжыту мәселелерін егжей-тегжейлі қарастырды.

Энергетикалық ынтымақтастық және тұрақты жеткізу тізбектері мәселелері де талқылаулардың маңызды бөлігіне айналды. Тараптар жасыл энергетиканы дамыту бағытында келесі қадамдар туралы пікір алмасты, оның ішінде жаңартылатын энергия көздерін пайдалану аясын кеңейту және төмен көміртекті технологиялар саласындағы ынтымақтастықтың перспективалары қарастырылды.

Еуроодақтың адам құқықтары жөніндегі арнайы өкілі Олоф Скугпен (1 наурыздан бастап Еуропалық сыртқы іс-қимыл қызметінің бас хатшысының орынбасары қызметіне кірісетін) кездесуде Орталық Азиядағы тұрақтылық пен қауіпсіздік мәселелері, сондай-ақ құқық үстемдігі мен гуманитарлық бастамалар саласындағы конструктивті ынтымақтастық талқыланды. Қазақстан тарапында осы салалардағы көпжақты ынтымақтастықтың маңыздылығы аталып өтіп, ЕО-мен үйлестіруді әрі қарай нығайтуға дайын екендігі білдірілді.

Еуропарламенттің Орталық Азиямен байланыстар жөніндегі делегациясының төрағасы Джузи Принчимен кездесуде Қазақстан мен ЕО арасындағы парламентаралық ынтымақтастықты дамыту жоспарлары белгіленді. Сұхбаттас Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен жүргізіліп жатқан реформаларды оң бағалап, олардың елдің демократиялық дамуындағы және мемлекеттік басқаруды жақсартудағы маңыздылығын атап өтті. Парламенттер арасындағы диалогты кеңейту, тәжірибе алмасу және екіжақты және өңірлік күн тәртібіндегі өзекті мәселелер бойынша белсенді байланыстарды сақтап қалуға ерекше көңіл бөлінді. Осы орайда бірлескен бастамаларды ілгерілету және заңнамалық тәсілдерді жақындастыру мақсатында тұрақты кездесулер өткізу мен парламенттік дипломатия механизмдерін нығайтудың маңыздылығы айтылды.

Кездесулердің қорытындысы бойынша тараптар диалогты одан әрі нығайтуға және әртүрлі салалардағы практикалық ынтымақтастықты дамытуға деген ұмтылысын растады. Қазақстан мен ЕО бірлескен бастамалар бойынша жұмысты жалғастыруға дайын екенін білдіріп, тұрақты және ұзақ мерзімді серіктестіктің негізін қалау үшін бірлескен күш-жігерін жұмылдыруға әзір екенін атап өтті.

Анықтама: Еуропалық одақ – Қазақстанның ең ірі сауда және инвестициялық серіктесі. ЕО Қазақстанның сыртқы саудасының шамамен үштен бірін және жинақталған шетелдік инвестициялардың үлкен бөлігін құрайды. 2024 жылғы тауар айналымы 48,7 млрд долларды құрады, оның ішінде экспорт – 38,1 млрд доллар, импорт – 10,6 млрд доллар (+36,7%). 2024 жылдың 1, 2 және 3 тоқсандарында ЕО елдерінен тартылған тікелей инвестициялар 6,4 млрд АҚШ долларын құрады.

Қазақстан – Орталық Азиядағы Еуропалық одақпен Кеңейтілген серіктестік және ынтымақтастық туралы келісім жасасқан алғашқы ел (ол 29 саладағы өзара іс-қимылды қамтиды, оның ішінде халықаралық және өңірлік қауіпсіздік, сауда, инвестициялар, инфрақұрылымды дамыту, сондай-ақ инновациялар, мәдениет, спорт және туризм мәселелері бар).

Қазақстанда еуропалық капиталдың қатысуымен үш мыңнан астам компания жұмыс істейді, олардың арасында Shell, Schneider, Eni, Total, Air Liquide, Alstom, Siemens және басқа да трансұлттық корпорациялар бар.

Ақпарат көзі: Министерство иностранных дел Республики Казахстан