Қазақстан Республикасының Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін және монополистік қызметке қарсы іске асырылған шараларды қамтитын 2023 жылғы жылдық есепті дайындады.

Өткен жылы Агенттік 40 тауар нарығына, оның ішінде 16 жоспарлы нарыққа талдау жүргізді. Талдаулардың көпшілігі жоспардан тыс болды және жедел шаралар ретінде жүргізілді.  Нәтижелер нарықтық шоғырланудың жоғары деңгейі сақталатынын, бәсекелестікті дамытудың негізгі проблемасы мемлекеттің экономикаға елеулі қатысуы екенін көрсетеді.

Бір жыл ішінде 94 тергеу аяқталды, бұл өткен жылғы 133-тен 29% - ға төмендеді. Бұл өзгеріс тергеулердің маңыздылығын, сапасын және заңдылығын бақылауды күшейтумен байланысты.

Ірі бизнеске ерекше назар аударылды, нәтижесінде өндіріп алынған әкімшілік айыппұлдардың көлемі 2,5 есеге ұлғайды, монополияға қарсы заңнаманы бұзғаны үшін айыппұлдардың 100% - ға жуығы бюджетке қайтарылды, бұл 5,8 млрд теңгенің 5,4 млрд теңгесін құрады.

2023 жылы монополияға қарсы бақылауды және бәсекелестікті дамыту тетіктерін жетілдіру жөніндегі жұмыс жалғастырылды. Тауар нарықтарын талдау әдістемесі қайта қаралды: жоспарлы талдау мерзімі 12 айдан 6 айға дейін, ал жоспардан тыс талдау мерзімі 3 айға дейін қысқарды. Жоспарлы талдаулардың сапалық критерийлері күшейтілді және жоспардан тыс рәсімдер оңтайландырылды.

Конгломераттарды реттеу жаңа тетіктермен қамтамасыз етілді және оларға шағымдану кезінде Агенттік актілерін тоқтата тұру тәжірибесі алынып тасталды. Бұл әрекет ету мерзімін 72 айдан 10 айға дейін қысқартты. Сондай-ақ, монополиялық нарықтардағы бағаны бақылауды күшейтуді және жекелеген секторларды реттеуді қамтитын түзетулердің «6-шы монополияға қарсы пакеті» әзірленді.

Бизнестің нарықтарға қол жетімділігін шектейтін көптеген құқықтық актілерге жауап ретінде нормативтік құқықтық актілердің бәсекелестікке әсерін бағалаудың жаңа құралы енгізілді.

Сараптамалық-талдамалық жұмыстың сапасын арттыру үшін Агенттік жанынан іске асырылып жатқан саясатты сүйемелдеуді қамтамасыз ететін Бәсекелестікті дамытудың талдамалық зерттеу орталығы құрылды.

Агенттік сондай-ақ өз қызметін цифрландыру бойынша жұмысты бастады: «Өрмек» ақпараттық жүйесі іске қосылды, бәсекелестікті талдаудың ақпараттық-талдамалық жүйесі әзірленді және деректер базасы әзірленуде.

«Ақылды реттеудің» жаңа форматында квазимемлекеттік сектор үшін рұқсат етілген қызмет түрлері әзірленді, бұл тиімдірек реттеуге ықпал етуі тиіс.

2023 жылдың жылдық есебімен толығырақ мына жерде танысуға болады: https://www.gov.kz/memleket/entities/zk/documents/details/682347?lang=kk 

Ақпарат көзі: Агентство по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан